Odeskie katakumby – fenomen owiany przez mnóstwom zagadek i legend. To podziemne wejścia różnego pochodzenia i przeznaczenia. Dużą część Odeskich katakumb zestawiają stare szyb-kamieniołom (~ 95%) z których zdobywali kamień do budownictwa miasta. Także do Odeskim katakumbom zanoszą drenażowe tunele, «miny» – stare piwnice różnego przeznaczenia, wojskowy zasobniki, wszelki tajemnicze podziemne wejścia i prawdziwe naturalne jaskinie. Zorientować się w splocie podziemnych jam różnego pochodzenia, skomplikowanie czasami nawet samym mieszkańcom Odessy. Podziemia zachowują w sobie ciekawe ślady dawnych epok życia miasta. Tak i samo znajdowanie w katakumbach niesie nie zapominane wrażenia.
Kiedy zaczęli budować Odessu, bardziej 200 lat temu, w tym samym czasie i zaczął rosnąć labirynt kamieniołomów. Ten kamień – ponticzeskij muszlowiec był jedynym i najlepszym materiałem budowlanym, dla naszego miasta, w te dawne czasy. Tak i na dzisiejszy dzień on zostaje takim. Zdobywanie kamieńu odbywałe się praktycznie bez kontroli, co i przyprowadziło do ogromnego zagmatwania wejść podziemnych. Dlatego zgubić się w Odeskich katakumbach rzeczywiście lekko i po prostu.
Lączna długość Odeskich katakumb zestawia 2500 kilometrów. Długość ta bliska do rzeczywistej, jednak nie potwierdzona przez materiał kartograficzny. Badania po złożeniu map Odeskich katakumb odbywają się i po dzisiejszy czas.
Na ścianach podziemi z zadowoleniem często spotykają się rysunki i napisy, pozostawione przez dawnych mieszkańców Odessy. Okręty, parowozy, sterowce, świątynie, ludzie, żyjące wcześniej, rodzajowe rysunki, wszyscy to zachowało się w najbardziej rozmaitych miejscach katakumb i po ten dzień. Wyodrębniają się obliczoną specyfiką rysunki, zostawione w okresie drugi wojny światowej.
Jaskinie – to unikatowe wykształcenia pierwotnej przyrody. Odeskie jaskinie – najstarsze podziemia miasta. Ich wiek – porządku 4 milionów lat. To jaskinie karstowe, oni utworzyli się w drodze rozpuszczenia wodami podziemnymi ponticzeskogo wapniaka wzdłuż istniejących jeszczo przed pęknięć. W Odessie naliczone koło 70 naturalnych jaskiń przez łączną długość do 9 km. Gabaryty Odeskich jaskiń małe do komfortowego pobytu człowieka: szerokość 0,5-2,5 m i wysokość 0,5-3,5 m. Zobaczyć jaskinie można z kamieniołomów, które miejscami przecięli (otworzyli) te naturalne wykształcenia. Pewne z Odeskich jaskiń, na przykład jaskinia Ochronna, unikatowe, w światowej skali.
Dostając się w labirynt podziemny, człowiek zanurza się w niezwykłe naturalne warunki, świat nadprzyrodzony, gdzie panuje pełna ciemność i nieprzenikniona cisza. W połączeniu z otwierającej się nieizwiedannostju i zetknięciem ze śladami czasu dawnego, człowiek odnosi niezapomniane wrażenia.
NAWIASEM MÓWIĄĆ: w katakumbach cały rok panuje stała temperatura +12 +14 ˚С, dlatego dla odwiedzin podziemi, nawet w letni okres, niezbędna wygodnie (zamknięte) obuwie i ciepłe okrycie.